EnglishArabicBulgarianChinese (Traditional)FrenchGermanRussianTurkishPersianGeorgian
Testler

Basma Testi

Sıkıştırma testi, ya da basma testi, bir malzemeye, karşı taraftan içeri doğru iten ve mazlemenin sıkışmasına, ezilmesine veya düzleşmesine neden olan kuvvetlerin uygulanması ile gerçekleştirilmektedir. Bu test yapılırken, test numunesi genel olarak uygulanan yükü, iki karşıt yüzünün tüm yüzey alanı boyunca dağıtan iki plaka arasına yerleştirilmekte, daha sonra bu plakalar numunenin düzleşmesine neden olan üniversal bir test makinesi tarafından birbirine itilmektedir. Sıkıştırılan test numunesi, genellikle uygulanan kuvvetler yönünde kısalır ve kuvvete dik yönde genişler. Basma testi esasen yaygın olarak uygulanan gerginlik testinin tam tersi olmaktadır.

Basma testlerinin başlıca amacı, gerilme ve deformasyon gibi temel değişkenleri ölçerek bir basma (sıkıştırma) yükü altında bir malzemenin davranışını ve tepkisini belirlemektir. Malzemeye uygulanan basma kuvveti ile malzemenin, basınç dayanımı, akma dayanımı, nihai dayanım, elastik sınır ve diğer parametreler arasındaki elastik modül tespit edilmektedir. Bu farklı parametrelerin ve beli bir malzeme ile ilişkili değerlerin anlaşılması ile, malzemenin belli uygulamalar için uygun olup olmadığı veya belli gerilmeler altında başarısız olup olmayacağı anlaşılmış olmaktadır.

Genel olarak, bir malzeme için bir basma testi, numunenin sıkıştırılması için numunenin yüzeyine uygulanan en az iki karşılıklı kuvvet gerektirmektedir. Ancak bu temel gereklilik dışında farklı değişkenlerin bir kombinasyonunu içeren çok farklı uygulamalar da bulunmaktadır. Örneğin daha yaygın uygulanan basma testleri, numunenin birden fazla eksenine uygulanan kuvvetleri ve numunenin yüksek ve düşük sıcaklıklarda test edilmesini içermektedir. Başlıca basma test örnekleri, tek eksenli, çift eksenli, üç eksenli, soğuk sıcaklık, yüksek sıcaklık, yorulma ve sürünme testleridir.

Sıkıştırma (basma) testlerine tabi tutulan malzemeler, genellikle yüksek olduğu kabul edilen bir sıkıştırma kuvveti ve daha düşük bir değere sahip olduğu düşünülen bir çekme kuvveti olan malzemelerdir. Aslında herhangi bir malzeme, uygulandıkları alana bağlı olarak bir şekilde sıkıştırma kuvvetleri yaşayabilir. Örneğin, kompozitler, betonlar, ahşap, taş, tuğla, harç, polimerler, plastikler, köpük ve metaller için bu testler uygulanmaktadır.

Amerikan Test ve Malzeme Kuruluşu (ASTM) ve Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) tarafından geliştirilen çok sayıda basma (sıkıştırma) test yöntemi bulunmaktadır. Bu standartlardan birkaçı şu şekildedir:

  • ASTM D575-91 (2018) Sıkıştırmada kauçuk özellikleri için standart test yöntemleri
  • ASTM D6641/D6641M Kombine yükleme sıkıştırma (CLC) test fikstürü kullanarak polimer matris kompozit malzemelerin basınç özellikleri için standart test yöntemi
  • ASTM D695-15 Sert plastiklerin basınç özellikleri için standart test yöntemi
  • ASTM E9-19 Oda sıcaklığında metalik malzemelerin sıkıştırma testi standart test yöntemleri
  • TS EN ISO 14126 Elyaf takviyeli plastik kompozitler - Düzlem yönündeki sıkışma özelliklerinin tayini
  • TS EN ISO 1856 Esnek, gözenekli polimerik malzemeler - Basınç altında ezilme oranının tayini
  • TS EN ISO 844 Sert gözenekli plastikler - Sıkıştırma özelliklerinin tayini

Kısaca basma testi, kompozit malzemelerin davranış şeklini belirlemek için uygulanan en önemli testlerden biridir. Bu malzemelerin mekanik özellikleri, bir yük uygulanarak değiştirilebilir, ancak basma özelliklerinin ölçülmesi zordur, çünkü malzemenin tasarımı, uygulanan yükün neden olduğu malzemenin sıkıştırma özellikleri ile ilgilidir. Gerilme ve gerinme ilişkisini hesaplamak ve bu değeri malzemenin basınç dayanımını ve elastikiyet modülünü belirlemek için kullanmak gerekmektedir.

EUROLAB, çok sayıda laboratuvar hizmetleri kapsamında basma test hizmetleri de vermektedir. Bu testler sayesinde işletmeler daha etkin, yüksek performanslı ve kaliteli test hizmetleri almış olmakta ve müşterilerine, güvenli, hızlı ve kesintisiz hizmet vermektedir.

Laboratuvar hizmetleri kapsamında verilen basma test hizmetleri yanı sıra EUROLAB, başka test hizmetleri de vermektedir.