Bu kelimeyi kısa bir şekilde bakteri bileşeni olarak tanımlayabiliriz. Gram negatif bakteri türlerinin hücre duvarlarında sadece peptidoglikan katmanı değil, aynı zamanda dış zar olarak isimlendirilen katman yer almaktadır. Endotoksin bahsetmiş olduğumuz dış zarın bir bileşenidir. Yapısal olarak karışık lipopolisakkarid yapıdadır. Aynı zamanda içerisindeki çekirdek bir adet plosakkarit zincirden, o-spesifik polisakkariy yan zincirden ve lipid olarak adlandırılan bileşenden ibaret olmaktadır.
Merak edenler için endotoksininin boyutunun tahmini olarak 10 kDa ile 1.000 kDa aralığında olduğunu belirtmek isteriz. Yapısal bakteri bileşeni olması sebebi ile herhangi bir bakterinin normal yapısını kaybetmesi ile ortaya çıkmaktadır. Başka türlü söylememiz gerekirse parçalanmış bakteri yapısı olmaktadır.
Bakteriyel Endotoksin Testi Nedir?
Bakteriyel endotoksin (yani LAL) testi dediğimiz zaman ürünün üzerinde yer alan gram negatif bakterilerin hücre duvarlarında oluşan toksik yapıların ortaya çıkması anlamına gelmektedir. Bedenimiz ile temas halinde olan çeşitli medikal cihazlarda, aynı zamanda ilaçlarda ve diyaliz sularında dikkat edilmesi gereklidir. Ayrıca ürün üretimi sırasında seri sayısına uygun olarak çalışılması gereken numune sayı da farklılık gösterebilmektedir.
Endotoksinleri kısaca özetlememiz gerekirse gram negatif bakterilerin ölmesinden hemen önce kullanılabilen son silah türüdür. Endotoksin kontaminasyonu genellik 3 önemli alanda kullanılmaktadır. Bunları diyaliz tedavisi, medikal cihazların hazırlanması ya da paketlenmesi işlemi, enjeksiyon maksatlı üretilen ilaçlar ve biyolojik ürün üretimi olarak sıralayabiliriz.
Diyaliz Tedavisinde Kullanımı
Diyaliz tedavisi yapıldığı zaman kullanılacak suyun oldukça fazla öneme sahip olduğunu belirtmek isteriz. Hasta kişilerde bağışıklık sisteminin hasar almaması için azami özenin gösterilmesi gereklidir. Bu özenin gösterilmesi hayati önem taşıdığı mutlaka dikkate alınmalıdır. Bu ihtiyacın giderilmesi için Endotoksin miktarının farmakopide gösterilmiş olan değerlere indirilmesi ya da yok edilmesi ile giderilmesi mümkün olmaktadır.
Su ya da hastaya temas olunan herhangi bir ürün endotoksin bulaşması ile alakalı olduğu için son derece dikkatli olmak gereklidir. Su ile temas, aletlerin yıkanması işlemi sırasında bulaşabilmektedir. Bunun için ne kadar önlem alamaya çalışsanız bile hastalığın bulaşmasını engellemeniz mümkün değildir. Çünkü endotoksin bakteri türü hiç düşünmediğiniz anda bulaşabilir. Bakterinin bulaşmasını önlemek için bazı önlemler alınabilir, fakat ne kadar önlem alınsa bile bulaşma riskini yok etmeniz maalesef mümkün değildir.
Son zamanlarda en çok karşılaşılan negatif enterik basillerin sonucu oluşan yeterli olmayan doku perfüzyonu, dissemine intravasküler Koagülasyonla tablo ve vasküler hasardır. İnsan kanında endotoksinin ortaya çıkmasına olayına endotoksemi denmektedir ve bu ilerleyen zamanlarda septik şoka yol açabilmektedir.
Ayrıca ilaç kutularında endotoksin atıklarından arındırılması işlemleri de hayata geçirilmektedir. İlacı kullanan kişilerin hastalığa bulaşmaması için bu işlemin yapılması oldukça önemlidir. LPS`nin imha olmasını sağlamak için 300 C`den daha yüksek bir sıcaklığa ihtiyaç duyulmaktadır. Endotoksinde oluşan azalma ısınma süresi ve sıcaklık gibi etkenler ile alakalı olmaktadır. Bu maksat ile kullanılmakta olan bazı özel olarak hazırlanan depirojenasyon fırınlarında, cam ampuller ve aynı zamanda şırıngıalar 250 C`de 30 dakika gibi bir süre tutulduğu zaman endotoksin seviyeleri 1000 defa azalmaktadır.
Limulus Amebosit Lizat test çeşidi endotoksininin olup olmadığını belirlemek için kullanılan en duyarlı testlerden biri olarak bilinmektedir. Bu testin yapılması işlemi sırasında atnalı yengecinden alınan kan kullanılmaktadır. Çok az sayıda LPS veya herhangi bir amplifikasyon limulus lizatının pıhtılaşmasına neden olmaktadır. Tabii ki bundan başka da bakteriyel endotoksin testleri gerçekleştirmek için birbirinden değişik usuller bulunmaktadır. Bu çeşitlerin her biri farklı yöntemlerle hastalara uygulanabilir.